l)      Die Deponentien

 

Deponentien ist etwas, was es nur in der lateinischen Sprache gibt; in den anderen romanischen Sprachen kommen Deponentien nicht vor.

Deponentien sind finite Verb-Formen, deren Formen passivisch, deren Bedeutung aber aktivisch ist. Der Begriff „Deponens“ ist abgeleitet vom lateinischen Verb „deponere“, das unter anderem „ablegen“ bedeutet. Das heißt also, dass die Deponentien ihre aktiven Formen abgelegt haben. Streng genommen ist der Begriff „Deponens“ nicht korrekt. Viele Grammatiken bezeichnen die Deponentien auch als medio-passivische Form. In den meisten romanischen Sprachen wird dieses Medio-Passiv durch reflexive Konstruktionen ausgedrückt.

Man unterscheidet Deponentien und Semi-Deponentien. Diese haben in der Präsens-Stamm-Gruppe aktivische Formen, in der Perfekt-Stamm-Gruppe aber passivische Formen mit aktiver Bedeutung und umgekehrt.

Zu beachten ist, dass das Partizip Präsens Aktiv (PPA), das Partizip Futur Aktiv (PFA) und der Infinitiv Futur bei den Deponentien aktive Formen sind. Das Supinum und das Gerundium werden analog zu den aktiven Verben gebildet. Die einzige passive Form der Deponentien ist das Partizip Perfekt Passiv (PPP). Der Imperativ der Deponentien entspricht im Singular dem Infinitiv Präsens Aktiv und im Plural der 2. Person Plural Indikativ.

Man muss die Deponentien und auch die Semi-Deponentien wirklich lernen und sie vor allem erkennen können. Ist dies nicht der Fall, ist die Gefahr groß, die passive Form dann auch wirklich passiv zu übersetzen, und dies ist nun mal falsch.

Deponentien kommen in allen Konjugationsklassen vor.

Im Wörterbuch erkennt man die Deponentien an den passivischen Stamm-Formen.

Das Konjugationsschema eines Deponens sieht genauso aus wie die Passiv-Formen eines normalen aktiven Verbs.

Passiv-Formen können die Deponentien nicht noch zusätzlich bilden.

 

 

 

Nachfolgend ein Konjugationsbeispiel für ein Deponens und ein Semi-Deponens, hier „conari – versuchen“, ein Deponens der a-Konjugation und „gaudēre – sich freuen“, ein Semi-Deponens der e-Konjugation.

Bei den Formen mit „esse“ werden nur die maskulinen Formen im Singular und Plural angegeben.

Die Stamm-Formen weiterer Deponentien findest du im ANHANG am Ende des Kapitels.

 

 

CONARI – conor / conatus sum (zögern)

 

INDIKATIV

Formen

 

Tempus

 

Präsens

conor / conaris / conatur /

conamur / conamini / conantur

Imperfekt

conabar / conabaris / conabatur /

conabamur / conabamini / conabantur

Perfekt

conatus sum / es / est

conati sumus / estis / sunt

Plusquamperfekt

conatus eram / eras / erat

conati eramus / eratis / erant

 

 

 

KONJUNKTIV

Formen

 

Tempus

 

Präsens

coner / coneris / conetur /

conemur / conemini / conentur

Imperfekt

conarer / conareris / conaretur /

conaremur / conaremini / conarentur

Perfekt

conatus sim / sis / sit /

conati simus / sitis / sint

Plusquamperfekt

conatus essem / esses / esset /

conati essemus / essetis / essent

 

 

FUTUR

Formen

 

Futur I

conabor / conaberis / conabitur /

conabimur / conabimini / conabuntur

Futur II

conatus ero / eris / erit /

conati erimus / eritis / erint

 

 

IMPERATIV

Formen

 

Imperativ Präsens

(Imperativ I)

Conare ! / Conamini !

 

 

 

NOMINALFORMEN

 

INFINITIV

 

Präsens

conari

Perfekt

conatus / -a / -um esse

Futur

conaturus / -a / -um esse

 

 

PARTIZIP

 

Präsens Aktiv (PPA)

conans / conantis usw.

Perfekt Passiv (PPP)

conatus / -a / -um

Futur Aktiv (PFA)

conaturus /-a / -um

Gerundium

conandi usw.

Gerundivum

conandus / -a / -um

 

 

 

GAUDERE – gaudeo / gavisus sum (sich freuen)

 

INDIKATIV

Formen

 

Tempus

 

Präsens

gaudeo / gaudes / gaudet /

gaudemus / gaudetis / gaudent

Imperfekt

gaudebam / gaudebas / gaudebat /

gaudebamus / gaudebatis / gaudebant

Perfekt

gavisus sum / es / est

gavisi sumus / estis / sunt

Plusquamperfekt

gavisus eram / eras / erat

gavisi eramus / eratis / erant

 

 

KONJUNKTIV

Formen

 

Tempus

 

Präsens

gaudeam / gaudeas / gaudeat /

gaudeamus / gaudeatis / gaudeant

Imperfekt

gauderem / gauderes / gauderet /

gauderemus / gauderetis / gauderent

Perfekt

gavisus sim / sit / sit /

gavisi simus / sitis / sint

Plusquamperfekt

gavisus essem / esses / esset /

gavisi essemus / essetis / essent

 

 

 

FUTUR

Formen

 

Futur I

gaudebo / gaudebis / gaudebit /

gaudebimus / gaudebitis / gaudebunt

Futur II

gavisus ero / eris / erit /

gavisi erimus / eritis / erint

 

 

IMPERATIV

Formen

 

Imperativ Präsens

(Imperativ I)

Gaude ! / Gaudete !

 

 

 

NOMINALFORMEN

 

INFINITIV

 

Präsens

gaudēre

Perfekt

gavisus / -a / -um esse

Futur

gavisurus / -a / -um esse

 

PARTIZIP

 

Präsens Aktiv (PPA)

gaudens / gaudentis usw.

Perfekt Passiv (PPP)

gavisus / -a / -um

Futur Aktiv (PFA)

gavisurus /-a / -um

Gerundium

gaudendi usw.

Gerundivum

gaudendum